ماهیت تاریخ شفاهی

تاریخ شفاهی عموماً به ثبت وقایع، مکان‌شناسی، مردم‏شناسی یا فرهنگ یک منطقه با گوش دادن به افرادی که در رده سنی خاصی زندگی می‌کنند می پردازد. به این ترتیب، ما می‌توانیم اطلاعات دقیق‌تری در مورد گذشته بیاموزیم و به نسل بعدی منتقل کنیم. به شخصی که در این حوزه فعالیت می کند پژوهشگر تاریخ شفاهی یا مورخ شفاهی می گویند. به عنوان مثال، به نظر من، «اولیا چلبی» بهترین مورخ شفاهی زمان خود بود. آنطور که اشاره شد تاریخ شفاهی معمولاً با افراد مسن انجام می‌شود. اگر در مورد موضوعی خاص تحقیق می‌کنید یا می‌خواهید در مورد یک رویداد تاریخ معاصر بیاموزید، باید یک مطالعه تاریخ شفاهی را با شخصی که نقش اصلی را در آن رویداد ایفا کرده یا کسی که شاهد آن بوده است، انجام دهید. سن این فرد (مصاحبه شونده) باید به طور مستقیم با تاریخ و مکان رویدادی که در حال تحقیق در مورد آن هستید ارتباط داشته باشد. برای مثال، من متولد 1974 هستم و اگر بخواهم اطلاعات کلی در مورد عملیات قبرس بدست آورم، باید با شخصی بالای 65 سال در قبرس صحبت کنم، یا باید با شخصی که در آن زمان در ارتش خدمت می‌کرد مصاحبه کنم. کسی که شخصاً در آن عملیات شرکت کرده بود. اگر در این زمینه به تاریخ شفاهی نگاه کنیم، من که در کمپ 1974 قبرس متولد شده‌ام، می‌توانم با صحبت با پدرم، که در ارتش خدمت می‌کرد، با ضبط شفاهی یا ویدیویی، اطلاعات ناشناخته و نانوشته به دست آورم. این کار از این جهت حائز اهمیت است که برخی از تاریخ‌های شفاهی حتی می‌توانند مسیر تاریخ را تغییر دهند.

روش و اصول تاریخ شفاهی

تاریخ شفاهی بسته به شخص، مکان و موضوع می‌تواند چندین جلسه طول بکشد و به صبر و حوصله زیادی نیاز دارد، این کار آسانی نیست. وقتی به تاریخ شفاهی نگاه می‌کنیم، متوجه می شویم دیرتر از سایر روشهای تاریخ ظاهر شد و از این رو به نظر من، هنوز اصول واضحی ندارد. البته تاریخ شفاهی روشی است که ما به عنوان یک ملت با آن بیگانه نیستیم. اگر دلیل آن را بپرسید، خواهم گفت تاریخ شفاهی به نوعی هنر انتقال کلمات است؛ یعنی انتقال شنیده‌ها از یکی به دیگری و این در سنت ما وجود داشته است. البته این محقق تاریخ است که باید سره را از ناسره تشخیص دهد.

تاریخ شفاهی پلی است بین نسل‌ها

ما باید از منظر جدی به موضوع تاریخ شفاهی نگاه کنیم. در واقع، هر کودکی باید به بزرگترهای خانواده خود گوش دهد و تاریخ شفاهی را از خانه خود شروع کند. وقتی بزرگان ما کلمات پند آمیز خود را شروع می‌کنند، باید به این جملاتی که با این عبارات شروع می شوند دقت کرد: “مادرم می‌گفت” ، “پدربزرگ مرحومم می‌گفت”… این تاریخ شفاهی است زیرا چیزی از نسلی به نسل دیگر در حال انتقال است. دین ما اسلام نیز دین انتقال است. برای مثال، احادیث را در نظر بگیرید؛ اگر صحابی که در زمان خود زندگی می‌کردند تاریخ شفاهی نقل نمی کردند چگونه آن اطلاعات به دست ما می‌رسید؟

من شخصاً یک مطالعه تاریخ شفاهی انجام دادم و حدود 100 مرد و زن بالای 65 سال را شنیده و ضبط کرده ام. در حقیقت تاریخ شفاهی یک ماجراجویی است، نوشتن آن یک اشتیاق است، انتقال و به اشتراک گذاشتن آن یک لذت است و این لذت حتی پس از مرگ شما ادامه می‌یابد. به شخصه به قدری از افرادی که در مطالعات تاریخ شفاهی به آنها گوش می‌دادم آموختم که اگر 10 کتاب را در کتابخانه می‌خواندم به آن میزان دانش نمی‌رسیدم.

منبع

https://www.muzaffercevik.com/sozlu-tarih-nedir/

مطالب مرتبط:

یک روایت چینی از تاریخچه و ماهیت «تاریخ شفاهی» طرح تاریخ شفاهی کوزوو تفاوت تاریخ شفاهی با روزنامه نگاری پروژه تاریخ شفاهی ایرانیان آمریکایی میشیگان (MIAOHP)